ជប៉ុនជាប្រទេសដំបូង​គេ​នៅ​លើ​ពិភព​លោកដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​រើស​អើង​ជាតិ​សាសន៍

ថ្វីត្បិតតែ ការអំពាវនាវឲ្យលុបបំបាត់ការរើសអើងជាតិសាសន៍មានជាយូរណាស់មកហើយ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះនៅតែកើត​ឡើង​នៅ​កន្លែង​ជា​ច្រើន​លើ​ពិភព​លោក។

តើអ្នកយល់ថាការ​រើសអើង​ផ្អែក​លើ​ពណ៌​សម្បុរ​ ភ្នែក ស្រុក​កំណើត ឬសាសនាជារឿងដែលចម្លែកណាស់មែន​ទេ?

ខណៈដែលមនុស្សជាច្រើនចាត់ទុកវាជារឿងធម្មតា ជប៉ុនជាប្រទេសដំបូងគេនៅលើពិភពលោកបានលើកឡើងពីបញ្ហានេះ ហើយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើសអើងជាតិសាសន៍។

ក្នុងសន្និសីទសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនៃសម្ព័ន្ធប្រជាជាតិក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី ១ ជប៉ុន​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​លុប​បំបាត់​ការ​រើសអើងជាតិសាសន៍ ដោយ​កត់​ត្រា​​ឲ្យ​​បាន​​ច្បាស់លាស់​ក្នុង​ធម្មនុញ្ញ​អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ​​កើត​​ឡើង​​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩១៩-១៩២០ នៅពេលដែលបណ្តាប្រទេសលោក​ខាង​​លិច​​ដើរ​​តួនាទី​​សំខាន់ ខណៈ​ដែលប្រជាជន​​អាស៊ី​ត្រូវ​គេ​មើល​ងាយ។

ក្នុងនាមជាប្រទេសមួយនៅអាស៊ី ជប៉ុន​បាន​បង្កើន​អំណាច និងជំហរយោធារបស់ខ្លួន រហូតដល់ទទួលបានសិទ្ធិនិយាយ​​លើ​ឆាកអន្តរជាតិ។ ដោយធ្លាប់ជា​ប្រទេសដែលទទួលការរើសអើង ជប៉ុនបានស្នើយ៉ាងមុតមាំដើម្បី​ដោះស្រាយ​​បញ្ហា​​នេះ។

លទ្ធផលសំណើ​របស់​ជប៉ុន​ត្រូវបដិសេធ​តាម​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិកលោក Woodrow Wilson ។ យ៉ាងណាមិញ ក្រោយ​មក​ក៏​មាន​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​មក​រស់​នៅ និង​ទទួល​យកបទពិសោធន៍​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន។ ដូច​ជារស់នៅក្នុងពិភពលោកដែលគ្មានការរើសអើងជាតិសាសន៍ មនុស្សទាំងនេះបានស្រលាញ់ចូលចិត្តប្រទេស​ជប៉ុន។

អ្នកកាសែត W.E.E.Du Bois

លោកជាអ្នកកាសែតជនជាតិអាមេរិក និងជាអ្នកដឹកនាំចលនាទាមទារសិទ្ធិស្មើគ្នាសម្រាប់ជនជាតិស្បែកខ្មៅ។ លោក​បាន​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន និង​ជប៉ុន​ក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៦ ។

គោល​បំណង​សំខាន់​របស់​លោកក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​នេះ ​ដើម្បី​ស្រាវជ្រាវឥទ្ធិពល​នៃ​សង្គមជនជាតិស្បែកសមកលើជនជាតិស្បែកលឿង និងខ្មៅ។ ជាដំបូង ចូរយើងលើកយកព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើងនៅទីក្រុងសៀងហៃ ប្រទេស​ចិន៖

កុមារជនជាតិស្បែកសអាយុប្រហែល ៤ ឆ្នាំម្នាក់ បាន​ចេញបញ្ជាយ៉ាងក្រអឺត​ក្រតម​ដាក់​ជន​ជាតិ​ចិន​ពេញ​វ័យចំនួន ៣ នាក់​​ថា៖ “ជៀស​ផ្លូវ” ។ ដោយ​​ឃើញ​រូបរាង​ក្មេង​ប្រុស​នោះ ជនជាតិ​ចិន​ទាំងនេះ​​បាន​​រត់​​គេច​​ខ្លួន​​ភ្លាមៗ។

រឿងនេះមិនត្រឹមតែកើតឡើងនៅក្នុងទីក្រុងសៀងហៃប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងកើតឡើងច្រើននៅទូទាំងអាស៊ីនាពេលនោះផងដែរ។ បទពិសោធន៍នេះ​​បាន​​ធ្វើ​​ឲ្យ​​លោក​​ដឹង​​ថា ការរើសអើងជាតិសាសន៍មិនត្រឹមតែកើតឡើងនៅអាមេរិក ប៉ុន្តែ​នៅ​ជុំវិញ​ពិភព​លោក។

យ៉ាងណាមិញ នៅពេលមកដល់ជប៉ុន អ្វីដែលលោក Du Bois បានឃើញគឺខុសគ្នាទាំងស្រុង។ នៅពេលនោះ គាត់កំពុង​ទូទាត់​ប្រាក់​នៅសណ្ឋាគារក្នុងទីក្រុង Tokyo ។ ស្រ្តីជនជាតិស្បែកសម្នាក់ជ្រៀតចូលជួរនៅពីមុខគាត់ ប៉ុន្តែធ្វើដូច​ជា​​រឿង​ធម្មតា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តាមត្រូវបម្រើស្រ្តី​ជន​ជាតិ​ស្បែក​ស បុគ្គលិកសណ្ឋាគារបានបន្តបម្រើលោកមុន។ បន្ទាប់ពី​ទូទាត់​ប្រាក់​រួច ពួក​គេ​គោរព​លា​លោក Du Bois មុននឹងបន្តបម្រើស្រ្តីជនជាតិស្បែកស។

ដោយសារទង្វើដូចនេះ បុគ្គលិករូបនោះពិតជាបានធ្វើឲ្យលោកចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង។ បន្ទាប់មក លោកបានសរសេរ​ការ​បញ្ចេញ​មតិដូច​តទៅ៖

“នៅអាមេរិក – ស្រុកកំណើតរបស់ខ្ញុំ បុគ្គលជនជាតិស្បែកខ្មៅមិនដែលទទួលបានភាពរាក់ទាក់នោះទេ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន ខ្ញុំទទួលការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ នោះគឺភាពរាក់ទាក់ចំពោះភ្ញៀវដែលចេញពីបេះដូង។ ប្រជាជនជប៉ុនមានទុក្ខ និង​វាសនា​ដូច​គ្នា​ដោយ​សារ​ពណ៌​សម្បុរ ពួក​គេ​យោគ​យល់ និង​អាណិត​អាសូរ​យើង ដែល​ជា​ជន​ជាតិ​ស្បែក​ខ្មៅ​ចំនួន ១២ លាន​នាក់​នៅ​អាមេរិក” ។

ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ទាំងនេះ នៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់លោក ជប៉ុនបានក្លាយជាសង្គមគំរូដែលគ្មានការ​រើស​អើង​​ជាតិ​​សាសន៍​​នៃ​​ពិភព​​លោក​​នា​ពេល​​អនាគត។

Art Blakey

នេះគឺជាអ្នកវាយស្គរចង្វាក់ jazz ដែលខ្ញុំគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំង។ លោកបាននិយាយថា៖ “អាហ្វ្រិក និង​ជប៉ុន​ជា​កន្លែង​តែ​មួយ​គត់​ដែល​ស្វាគមន៍​យើង​ដូចជាមនុស្ស” ។

ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦១ ក្រុមតន្ត្រី Jazz Messengers របស់លោកបានទៅដល់ប្រទេសជប៉ុន។ ជាមួយនឹងកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភព​លោក​របស់ខ្លួន លោកបាននាំជប៉ុនទៅកាន់ភាពរីកចម្រើន​នៃ​ចង្វាក់ jazz ។ ក្រុម​តន្ត្រីទទួលបានការស្វាគមន៍​​យ៉ាង​​កក់​ក្តៅ ហើយ​ការ​សម្តែង​ថែមទាំង​ត្រូវ​បាន​ចាក់​ផ្សាយ​តាម​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​ជាតិ​ផង​ដែរ។

ចំណុចនេះបានធ្វើឲ្យក្រុមតន្រ្តីភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះពួកគេមិនដែលទទួលបានការស្វាគមន៍បែបនេះទោះនៅអាមេរិកក៏ដោយ ដែលជាស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេផ្ទាល់។ បន្ទាប់ពីបានទៅដល់ប្រទេសជប៉ុន ពួកគេបានឆ្លងកាត់​បទ​ពិសោធន៍​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន។

អ្នកគាំទ្របានឈរ​តម្រង់​ជួរ​នៅ​អាកាសយានដ្ឋានដើម្បីទទួលស្វាគមន៍​ក្រុម​តន្ត្រី។ ដំបូងឡើយ ក្រុមតន្ត្រីនេះមិនបានគិតថា ខ្លួនជាអ្វីដែលទស្សនិកជនជប៉ុនទន្ទឹងរង់ចាំនោះទេ ដូច្នេះនៅពេលដែលបានដឹង ពួកគេមានការភ្ញាក់ផ្អើល និងសប្បាយចិត្តយ៉ាងខ្លាំង រហូតដល់ស្រក់ទឹកភ្នែក។

អ្នក​គាំទ្រ​ម្នាក់​បានទៅជិតលោក ហើយ​ប្រាប់​គាត់ថា៖

“លោក Blakey តើលោកអាចថតរូបជាមួយខ្ញុំបានទេ?”

គាត់​ភ្ញាក់​ផ្អើល ហើយ​បាន​សួរ​ថា៖ “ខ្ញុំជាជនជាតិស្បែកពណ៌។ តើខ្ញុំអាចថតរូបជាមួយនឹងអ្នកបានទេ?”

អ្នក​គាំទ្រ​បាន​ឆ្លើយ​ថា៖ “ពិត​ណាស់​ខ្ញុំ​ដឹង។ សូមថតរូបជាមួយខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់រក្សាទុកអនុស្សាវរីយ៍នេះ” ។

ព្រោះតែ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ ទើប​ធ្វើ​ឲ្យលោក​មាន​ចិត្ត​ស្រលាញ់​ប្រទេស​ជប៉ុន ហើយរៀបការជាមួយស្រ្តីជនជាតិ​ជប៉ុន។

ជាការពិតណាស់ ជនជាតិជប៉ុនមួយចំនួនមានផ្នត់គំនិតរើសអើងចំពោះអ្នកដទៃ ហើយខ្ញុំមានអារម្មណ៍សោកស្តាយចំពោះរឿងនេះ។ ការរើសអើងដោយផ្អែកលើពណ៌សម្បុរ ជាតិសាសន៍ ភេទ សាសនា ឬកន្លែងដែលពួកគេធំដឹង​ក្តីជារឿងដែលគ្មានន័យ ព្រោះចំណុចទាំងនោះមិនបានបង្ហាញពីអត្តចរិក និងលក្ខណៈពិសេសរបស់មនុស្សឡើយ។

យើងគួរតែ​វិនិច្ឆ័យមនុស្ស​ម្នាក់​ល្អ​ ឬ​អាក្រក់​ បន្ទាប់​ពី​សង្កេត​មើល​អ្វី​ដែល​គេ​ធ្វើ។ ដូច្នេះទើបគ្រប់គ្នាអាចរួមចំណែក​បង្កើត​​សង្គម​​ដែល “និយាយ​ថា​ទេ​ចំពោះ​ការ​រើសអើង​ជាតិ​សាសន៍” ។

Abe Kengo