អ្នកនិពន្ធកំណាព្យ Haiku លោក Basho Matsuo ពិតជា Ninja មួយ​រូប​​មែន​ទេ?

តើអ្នកស្គាល់កំណាព្យ Haiku ដែរទេ?

ជាទម្រង់កំណាព្យជប៉ុន ដោយប្រើពាក្យពេចន៍ប៉ុន្មានមាត់បង្ហាញពីអារម្មណ៍ ក្បួនច្បាប់ពិបាក​បើ​ធៀប​នឹង​កំណាព្យ​នៅប្រទេសផ្សេងទៀត។

ក្នុងរឿងថ្ងៃនេះ យើងនឹងវិភាគកំណាព្យមួយចំនួនរបស់លោក Matsuo Basho ហើយប្រទះឃើញថាគាត់ជា Ninja មួយ​រូប។

ជាដំបូង ដើម្បីយល់កាន់តែច្បាស់អំពីកំណាព្យ Haiku ចូរក្រឡេកមើលកំណាព្យរបស់លោក Basho Matsuo ខាងក្រោម៖

閑（しず）かさや

　岩に染み入る

　蝉（せみ）の声

ប្រែថា៖

ភាពស្ងប់ស្ងាត់

ជ្រាបចូលថ្ម

សំឡេងសត្វរៃ

នេះជាស្នាដៃនិពន្ធដោយលោក Basho Matsuo នៅប្រាសាទមួយក្នុងខេត្ត Yamagata សព្វថ្ងៃ។

និពន្ធកំណាព្យ Haiku ជាភាសាជប៉ុនគេហៅថា 詠む (Yomu) – តែងកំណាព្យ។

Haiku កំណត់ត្រឹមបីប្រយោគដែលមានវាក្យសម្ពន្ធ ៥ + ៧ + ៥ ព្យាង្គ។

ទោះបីជាមានព្យាង្គច្រើន ឬតិចជាងមួយនៅតែអាចទទួលយកបាន ប៉ុន្តែធ្វើដូច្នេះនឹងកាត់បន្ថយការវាយតម្លៃរបស់កំណាព្យ ដែលជាចំណុចពិបាកក្នុងការសរសេរកំណាព្យ Haiku ។

ក្រៅពីនេះ មានច្បាប់មួយគឺថាអ្នកត្រូវសរសេរយ៉ាងហោចណាស់ពាក្យតាមរដូវមួយ ដើម្បីឲ្យ​អ្នកអានដឹងថានោះជារដូវណា។

ដូចក្នុងកំណាព្យ Haiku ខាងលើនេះ សត្វរ៉ៃគេសំដៅលើរដូវក្តៅ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត ដោយប្រើអត្ថន័យរបស់អក្សរហានដែលប្រើក្នុងអត្ថបទ ទោះគ្រាន់តែជាប្រយោគខ្លី ក៏អាចបង្ហាញពីអារម្មណ៍របស់អ្នកនិពន្ធបានដែរ។

ឧទាហរណ៍ក្នុងប្រយោគ 閑かさや (shizukasa) បើជាភាសាជប៉ុនទូទៅនឹងប្រើ 静かさや (shizukasa) ដើម្បីសំដៅទៅលើភាពស្ងប់ស្ងាត់។ ប៉ុន្តែ​អ្នក​និពន្ធមិនត្រឹមតែសង្កត់ធ្ងន់លើភាពស្ងៀមស្ងាត់ មិនមានសំឡេងក្នុងបរិយាកាស ថែម​ទាំង​ចង់​ឲ្យ​អ្នក​អាន​មាន​អារម្មណ៍​ថា “លំហែ” បន្ធូរអារម្មណ៍ ទើបប្រើ Kanji 閑 ក្នុង 閑静 (Kansei) ។

ត្រលប់ទៅរឿង “បេសកកម្ម” ផ្សេងទៀតរបស់អ្នកនិយមកំណាព្យ Haiku លោក Basho Matsuo ។ ពិតជាគួរឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ដែលទ្រឹស្តីយល់ថាអ្នកនិពន្ធកំណាព្យ Haiku ល្បីលើពិភពលោកជា Ninja មួយរូប និងមានមនុស្សជា​ច្រើន​ទទួល​​យក។

ចូរយើងវិភាគលក្ខណៈពិសេសមួយចំនួនក្នុងជីវិតរបស់កវីដើម្បីបញ្ជាក់ពីសម្មតិកម្មនេះ។

លោក Basho Matsuo កើតនៅឆ្នាំ ១៦៤៤ ខេត្ត Iga ។ ប្រសិនបើអ្នកចូលចិត្តរឿងគំនូរជីវចលជប៉ុន អ្នកប្រហែលជាដឹងថា Iga ជាភូមិ Ninja ដូច្នេះហើយ លោកអាចជា Ninja មួយរូប។

ក្រោយមក លោក Basho Matsuo បានផ្លាស់ទៅ Edo (ដែលសព្វថ្ងៃជា Tokyo) ក្នុងឆ្នាំ ១៦៦៦ បានក្លាយជាអ្នកនិពន្ធកំណាព្យ Haiku ល្បី។ នៅឆ្នាំ ១៦៨៩ កាលអាយុ ៤៥ ឆ្នាំ គាត់នាំសិស្សរបស់ខ្លួនដើរទស្សនាជុំវិញតំបន់ Tohoku និង​តែង​កំណាព្យ Haiku ផង។ បន្ទាប់​មក​គាត់ប្រមូលកំណាព្យ Haiku ដែលខ្លួនបាននិពន្ធនៅតំបន់ Tohoku ហើយ​បោះ​ពុម្ព​ដោយ​ប្រើឈ្មោះថា Oku no Hosomichi (ផ្លូវតូចចង្អៀតនៅខាងក្នុង) ។

សម្មតិកម្មនេះជឿថាដំណើរទស្សនាតែងកំណាព្យ Haiku នេះគ្រាន់តែជាការក្លែងបន្លំប៉ុណ្ណោះ តាមពិតនេះជាដំណើរសម្ងាត់ដើម្បី​បំពេញ​បេសកកម្ម​មួយ​ផ្សេងទៀត។ មូលហេតុដោយសារតែមានអាថ៌កំបាំងជាច្រើនក្នុងដំណើររបស់លោក Basho Matsuo ។

១. កន្លែងដែលចង់ទៅមិនអាចស្នាក់នៅបាន

ចូរយើងវិភាគកំណាព្យដែលលោក Basho បានធ្វើមុនពេលចាប់ផ្តើមធ្វើដំណើរ។

松島の

月まづ心

にかかりて

ព្រះច័ន្ទនៅ Matsushima

ព្យួរក្នុងបេះដូង

ខ្លឹមសារកំណាព្យនិយាយពីលោក Basho សុបិនទៅដល់ Matsushima ជាកន្លែងមួយក្នុងខេត្ត Miyagi ដែលសន្មត់​បាន​ថា​គាត់​ចង់​ទៅ Matsushima ខ្លាំងប៉ុណ្ណា។ 

ប៉ុន្តែគាត់ស្នាក់នៅ Matsushima តែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលនៅកន្លែងផ្សេងទៀតដល់ទៅ ១៣ យប់។

ប្រហែលជាកន្លែងនោះមិនល្អដូចដែលលោករំពឹងទុក ប៉ុន្តែក៏ប្រហែលជាគាត់ទៅកន្លែងផ្សេងដើម្បីបំពេញភារកិច្ចជា​ជាង​ស្នាក់​នៅ​កន្លែង​ដែល​គាត់​ចង់​ទៅ។

២. ចម្ងាយ និងល្បឿនធ្វើដំណើរមិនធម្មតា

ការធ្វើដំណើរមានចម្ងាយប្រហែល ២.៤០០ គីឡូម៉ែត្រ។ លោក Basho និងសិស្សធ្វើដំណើរអស់រយៈពេល ៥ ខែទើបមកដល់ទីនេះ។

កុំនិយាយថាជិះ Shinkansen នៅសម័យនោះកង់ក៏មិនមានដែរ ដូច្នេះឃើញថាមានចម្ងាយឆ្ងាយណាស់។

អ្វីដែលមិននឹកស្មាននោះគឺថាថ្ងៃខ្លះធ្វើដំណើរ​ចម្ងាយ ៤០ គីឡូម៉ែត្រ។

ថ្វីត្បិតតែដើរចម្ងាយ ៤០​ គីឡូម៉ែត្រ​មិនមែនមិនអាចទៅរួចទេ ប៉ុន្តែចូរចាំថាកវីមានអាយុ ៤៥ ឆ្នាំទៅហើយ។ នៅសម័យនោះអាយុ ៤៥ ឆ្នាំក៏ចាស់ណាស់ដែរ ការដែលមនុស្សចាស់​ធ្វើ​ដំណើរ​ផ្លូវ​ឆ្ងាយ​បែប​នេះមិនធម្មតាឡើយ។

៣. ចំពោះបញ្ហាលិខិតអនុញ្ញាតធ្វើដំណើរ

ធ្វើដំណើររយៈពេល ៥ ខែចំណាយប្រាក់ច្រើន ទោះនៅសម័យនេះក៏ចំណាយច្រើនណាស់ដែរ មិនត្រឹម​តែប៉ុណ្ណឹងក្នុងសម័យដែលកវីរស់នៅ ការធ្វើដំណើរមិនទាន់ពេញនិយមនៅឡើយ ដូច្នេះចំណាយកាន់តែច្រើន។

ជាងនេះទៅទៀត នៅសម័យនោះជប៉ុនបែងចែកជាទឹកដីតូចៗ ហើយត្រូវមានប័ណ្ណធ្វើដំណើរទៅមក ចំណុចនេះក៏ជាការចំណាយមួយដែរ។

តើលោក Basho Matsuo បានប្រាក់នេះមកពីណា?

ប្រសិនបើគាត់ជា Ninja ហើយកំពុងបំពេញបេសកកម្មសម្រាប់ប្រទេសណាមួយនោះ គឺអាចទទួលយកបាន។

តើអ្នកយល់យ៉ាងណា?

សម្មតិកម្មមួយទៀតចាត់ទុកថា កំណើរកំសាន្តរបស់លោកដើម្បីប្រមូលព័ត៌មានតំបន់ Tohoku ។ នៅសម័យនោះតំបន់ Tohoku ឆ្ងាយពី Edo និង​ពិបាក​គ្រប់​គ្រង​ណាស់។ ដោយផ្ទាល់ ខ្ញុំគិតថាអាចទៅរួចដែលថាលោក Basho ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ Tohoku ដើម្បីស៊ើបអង្កេត ព្រោះប្រសិនបើប្រទេសក្នុងតំបន់នេះឃុបឃិតគ្នាដើម្បីវាយប្រហារ Edo នោះវានឹងក្លាយជាស្ថានភាពដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចបំផុត។

Kengo Abe