រំលឹកអំពីសោកនាដកម្មដែលមានឈ្មោះហៅថា Ehime Maru និង “ទិវាសុវត្ថិភាពសមុទ្រ” នៅប្រទេសជប៉ុន

សោកនាដកម្មមួយដែលបានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែតានតឹង ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះបណ្តាលឱ្យគ្រួសារជាច្រើនត្រូវប្រឈមមុខនឹងផលវិបាក។

នៅថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅវិទ្យាល័យ Uwajima Fisheries High School (宇和島水産高校) នៅ Uwajima, Ehima សិស្សានុសិស្ស និងបុគ្គលិកប្រហែល ៣០០ នាក់បានប្រមូលផ្តុំគ្នាឱនក្បាលគោរពដោយស្ងៀមស្ងាត់ ដើម្បី​រំលឹក​ដល់អ្នកដែលបានទទួលមរណៈភាព។ សំឡេងជួងបានបន្លឺឡើងចំនួនប្រាំបួនដង រំលឹកដល់មនុស្ស ៩ នាក់ដែលបានស្លាប់ក្នុងឧបទ្ទវហេតុដែនសមុទ្រឆ្នាំ ២០០១ ករណីប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកប៉ាល់ហ្វឹកហ្វឺនរបស់សាលា និងនាវាមុជទឹករបស់កងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក។ គ្រោះថ្នាក់នេះគេហៅថាឧប្បត្តិហេតុ Ehime (えひめ丸事故; Ehimemaru jiko)។ ក្រៅពីជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ ឧបទ្ទវហេតុនេះក៏បានបង្កើនភាពតានតឹងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយបានចោទជាសំណួរចំពោះវិធីដែលកងនាវាចរអាមេរិកដោះស្រាយឧបទ្ទវហេតុដែនសមុទ្រ​អន្តរ​ជាតិ។ ជាមួយគ្នានោះ ឧបទ្ទវហេតុ Ehime បានផ្តួចផ្តើមការសង្ស័យរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយបង្ហាញទស្សនៈ ២ ផ្សេង​គ្នា​ក្នុងការសម្តែងការសោកស្តាយ និងសុំទោស។

នៅថ្ងៃសោកនាដកម្ម

នៅថ្ងៃទី ៩ ខែកុម្ភៈនាវា Ehime Maru ចេញពី Honolulu ដើម្បីទៅដល់ Oahu ។ សិស្សចំនួន ១៣ នាក់នៅលើនាវាកំពុង​ត្រូវ​បាន​បណ្តុះបណ្តាលជំនាញនេសាទ។

ទន្ទឹមនឹងនោះ នាវា USS Greeneville ដែលជានាវាមុជទឹករបស់កងទ័ពជើងទឹកជប៉ុន ជានាវាមុជទឹកមួយក្នុងចំណោមនាវាមុជទឹកជាច្រើនដែលប្រើសម្រាប់ទទួលសមាជិកដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងសង្គម ដើម្បីទាក់ទាញ និងបញ្ចុះ​បញ្ចូល​ពួក​គេ​ចំពោះតម្រូវការរក្សាកងនាវាមុជទឹកដំណើរការ​ដោយ​ថាម​ពល​នុយក្លេអ៊ែរ។ ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវ VIP នៅ​លើ​នាវា មេបញ្ជាការ Scott Waddle បានបញ្ជាឱ្យនាវា USS Greeneville ធ្វើសមយុទ្ធអណ្តែតលើផ្ទៃទឹកបន្ទាន់។ បច្ចេក​ទេស​នេះ​ទាមទារការបញ្ចេញខ្យល់សម្ពាធខ្ពស់ចូលទៅក្នុង ballast ដោយរុញទឹកចេញធ្វើឱ្យនាវាស្រាល ដើម្បី​ឱ្យ​នាវា​អាច​អណ្តែត​លើ​ផ្ទៃទឹក​បាន​យ៉ាង​លឿន។

ប៉ុន្តែពេលនាវាមុជទឹក​ស្រាប់តែអណ្តែតឡើង វាបុកទង្គិចជាមួយនឹង Ehime Maru ទម្លុះនាវា។ នាវា Ehime Maru លិចក្នុងរយៈពេល ១០ នាទី។ ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៣៥ នាក់លើនាវា Ehime Maru ពេលនោះ មានមនុស្ស ៩ នាក់ស្លាប់បាត់​បង់​ជីវិត រួម​មាន​សមាជិក​នាវិក ៣ នាក់ អ្នកណែនាំ ២ នាក់ និងសិស្ស ៤ នាក់ ដោយជាប់គាំងនៅជិតបន្ទប់​ម៉ាស៊ីន។ មនុស្ស ២៦​ នាក់ទៀតតក់ស្លុតធ្លាក់ចូលសមុទ្រ ប៉ុន្តែត្រូវបានជួយ​សង្គ្រោះ​។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ Greeneville ទទួល​រង​ខូច​ខាត​បន្តិច​ប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើប្រៀបធៀបខូចខាតរវាងភាគីទាំងពីរ។

ប្រតិកម្មពីរផ្សេងគ្នា

ក្រោយកើតហេតុ…

ឧទ្ធម្ភាគចក្ររបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយតាមពីក្រោយឧទ្ធម្ភាគចក្រជួយសង្គ្រោះ និងឆ្មាំសមុទ្រ ព័ត៌មាននៃឧបទ្ទវហេតុនេះត្រូវបាន​ផ្សព្វផ្សាយ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក George W. Bush ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ភ្លាមៗ ដោយ​បង្ហាញ​ពី​ទុក្ខ​សោក​របស់លោកចំពោះឧបទ្ទវហេតុនេះ។ រឿងស្រដៀងគ្នាមិនកើតឡើងចំពោះនាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​ជប៉ុន Mori Yoshiro (森喜朗) អតីតអគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរី (LDP) នោះទេ។

ដោយត្រូវគេចាត់ទុកជាមនុស្សមាន “បេះដូងចៃ និងខួរក្បាលត្រីឆ្លាម” (サメの脳、ノミの心臓) សាធារណ​ជន​​ជប៉ុន​មិន​សូវពេញចិត្តចំពោះលោក Mori ឡើយ។ ការ​ស្ទង់​មតិ​​មិនល្អចំពោះលោក ហើយអាណិត្តរបស់លោក​ពោរ​ពេញ​​ទៅ​ដោយការវាយតម្លៃច្របូកច្របល់​។ នៅពេលដែលឧបទ្ទវហេតុ Ehime Maru កើតឡើង លោក Mori កំពុង​ឈប់សម្រាក លេងវាយកូនហ្គោលជាមួយម្ចាស់ភាគហ៊ុននៅឯរមណីយដ្ឋាន។ មិនត្រឹម​តែទទួលបានរបាយការណ៍ម្តង ប៉ុន្តែទទួលបានដល់ទៅ ៣ របាយការណ៍ចំពោះឧប្បត្តិហេតុនេះ លោក Mori នៅតែបន្តភាពសប្បាយរីករាយរបស់ខ្លួន។ នៅពេលដែលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបានចាប់យក និងឆ្លុះបញ្ចាំងព័ត៌មាននេះ ប្រជាជនជប៉ុនខឹងសម្បារ​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ការ​​ខឹង​សម្បារ​របស់​សាធារណៈជនបានបង្ខំឱ្យលោក Mori លាលែងពីតំណែងនៅខែមេសា ឆ្នាំ ២០០១ ។

តើនរណាជាអ្នកមានកំហុស?

ក្រោយ​ប្រតិកម្ម​របស់ដឹកនាំប្រទេស សាធារណៈជនចាប់ផ្តើមពិភាក្សាចំពោះអ្វីដែលបានកើតឡើង។

កាពីទែន Onishi (大西) នៃនាវា Ehime Maru ជាមនុស្សសំណាងនៅរស់រានមានជីវិត ត្រូវកោះហៅបញ្ជូនទៅសួរចម្លើយ។ សំណួរ និងការសន្មត់ជាច្រើនត្រូវបានលើកឡើង។ ប្រសិនបើ Greeneville រកឃើញ Ehime Maru ដោយ sonar (មធ្យោបាយកំណត់ទីតាំងដោយសំឡេង) ហេតុអ្វីបានជាវាមិនគេចចេញមុនពេលធ្វើប្រតិបត្តិការ​អណ្តែត​លើ​ផ្ទៃ​ទឹក? ហេតុ​អ្វី Greeneville មិនជំនួយការជួយសង្គ្រោះ? នៅពេលដែលព័ត៌មាន VIP នៅលើ Greeneville ត្រូវបានបង្ហាញ មតិសាធារណៈកាន់តែមានភាពចម្រូងចម្រាស។ ហេតុអ្វីបានជាកងទ័ពជើងទឹកចូលរួមក្នុងសមយុទ្ធដែល​មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ជាមួយប្រជាជនធម្មតាលើនាវា? តើពិតទេដែលប្រជាជនធម្មតា​ ២ នាក់កំពុងបើកនាវាពេល​​បុក​​គ្នា?

សំណួរទាំងនេះ និងសំណួរជាច្រើនទៀតត្រូវបានចោទសួរទៅកាន់ Waddle និងនាវិក Greeneville នៅពេលដែលពួកគេប្រឈមមុខនឹងសំណើរបស់កងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដឹកជញ្ជូនជាតិនៅ Hawaii ។ សមាជិក​ក្រុម​គ្រួសារ​ជន​រង​គ្រោះ​មាន​វត្តមាន​ក្នុង​សវនាការ តុលាការ​​រក​ឃើញ​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​ដែលបណ្តាល​ឱ្យ​​កើត​មាន​​ឧបទ្ទវហេតុ​​នេះ ជាពិសេស​ការ​ធ្វេសប្រហែស​របស់​នាវិក។ ដូចជាការបន្តដំណើរទៅមុខ និងរង់ចាំ ៣ នាទីដើម្បីឱ្យមុខងារ sonar ដូចដើមវិញក្រោយសមយុទ្ធក្រោមសមុទ្រ Waddle រង់ចាំតែ ៩០ វិនាទីប៉ុណ្ណោះ។ ទង្វើ​រំលង​ដំណើរ​ការកើតឡើងក្នុងកម្រិតគួរអោយព្រួយបារម្ភ គ្មាននរណាម្នាក់ក្នុងចំណោមភ្ញៀវ VIP លើនាវា Greeneville ត្រូវ​ស្នើ​សុំឱ្យផ្តល់សក្ខីកម្មទេ។

នៅទីបំផុត បន្ទាប់ពីពិនិត្យមើលភស្តុតាង និងសក្ខីកម្ម កងទ័ពជើងទឹកអាមេរិកបានកំណត់ថាមិនចាំបាច់បញ្ជូន​ទៅ​តុលាការ​យោធា​ទេ។ Waddle ចាកចេញពីកងទ័ពដោយកិត្តិយស និងសមាជិកនាវិកផ្សេងទៀតគ្រាន់តែផ្អាក​ជា​បណ្តោះ​អាសន្ន​ប៉ុណ្ណោះ។ បើនិយាយអោយងាយយល់ លទ្ធផលនេះមិនអាចបំពេញចិត្តសាច់ញាតិអ្នកស្លាប់នោះ​ទេ។

ការសុំទោស

អ្នកនយោបាយមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងជប៉ុនទៅជួបជុំនៅ Hawaii ដើម្បីស្ទង់មើលទិសដៅលទ្ធផលឧប្បត្តិហេតុនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះឧប្បត្តិហេតុនេះ និងលំដាប់លំដោយសុំទោសរបស់ពួក​គេ​មិន​ស្រប​តាម​ចិត្តប្រជាជនជប៉ុននោះទេ។ ឧត្តមនាវីឯកទ័ពជើងទឹកអាមេរិកម្នាក់ដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងឧប្បត្តិហេតុនេះ បានសុំទោសជំនួសអ្នកដែលគួរតែទទួលខុសត្រូវ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ការសុំទោសត្រូវគេចាត់ទុកជាការ​ទទួល​យក​កំហុស ផ្ទុយទៅវិញនៅជប៉ុន សុំទោសត្រូវគេចាត់ទុកជាការបង្ហាញការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះ​អ្នក​ដទៃ។ ដូចដែល Mark Magnier បានសរសេរក្នុងទំព័រកាសែតរបស់ Los Angles Times ថា “ក្នុងវប្បធម៌ជប៉ុន Waddle ក្នុងនាមជាអ្នកទទួលខុសត្រូវផ្ទាល់ចំពោះឧបទ្ទវហេតុនេះ គួរ​តែ​ជា​អ្នក​សុំទោស​មុនគេ មុនប្រធានាធិបតី Bush” ។

លទ្ធផល

រដ្ឋាភិបាលខេត្ត Ehime បានបង្កើតក្រុមគិលានុបដ្ឋាយិកា និងវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញផ្នែកសុខភាពផ្លូវចិត្ត ដើម្បីថែទាំអ្នកនៅរស់ និងគ្រួសារអ្នកដែលបានស្លាប់។ សិស្ស ៩ នាក់ដែលនៅរស់រានមានជីវិតត្រូវគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាមានជំងឺ​ស្ត្រេស​ក្រោយ​ការ​ប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត (PTSD)។ ដោយសារព្រួយបារម្ភចំពោះហានិភ័យធ្វើអត្តឃាត សិស្សម្នាក់ៗត្រូវបានចាត់តាំងគិលានុបដ្ឋាយិកាសុខភាពសាធារណៈពីរនាក់ ហើយគ្រូរបស់ពួកគេក៏ត្រូវបានបង្រៀនពីរបៀបសង្កេតមើល និងគ្រប់គ្រងរោគសញ្ញា PTSD ផងដែរ។

បំណែកនាវា Ehime Maru ត្រូវបានរកឃើញនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០១ ក្រោមជម្រៅ ៦០០ ម៉ែត្រ។ មិនយូរប៉ុន្មាន ក្រុមគ្រួសារសព​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​កង​ទ័ពជើងទឹក និងរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកស្រង់នាវាដែលលិច និងស្វែងរកអដ្ឋិធាតុអ្នក​ស្លាប់។ ថ្វីត្បិតតែមានការត្អូញត្អែរចំពោះតម្លៃស្រង់នាវាឡើង ប៉ុន្តែទីបំផុតកងទ័ពជើងទឹកបានចាប់ផ្តើមរៀប​ចំ​គម្រោង​នា​ខែ​មិថុនា។ ជប៉ុនបានបញ្ជូននាវាមុជទឹកជួយសង្គ្រោះ Chihaya ដែលដឹកនាំដោយកងកម្លាំងស្វ័យការ​ពារ​ដែនសមុទ្រ (MSDF) ដើម្បីជួយស្វែងរកសាកសពជនរងគ្រោះ និងវត្ថុដែលអាចស្រង់បានផ្សេងទៀត។ នៅ​ខែ​តុលា ពួកគេបញ្ជូននាវាទៅកាន់តំបន់ទឹករាក់ Oahu ។ សាកសព ៨ ត្រូវបានរកឃើញដោយអ្នកមុជទឹក ប៉ុន្តែ​សាក​សព​ទី ៩ ដែល​ជា​និស្សិត​មួយរូបរកមិនឃើញឡើយ។

១៨ ឆ្នាំក្រោយមក…

ជប៉ុន និង Hawaii បន្តការរួមចំណែករបស់ខ្លួនដើម្បីធានាថាអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះ Ehime Maru មិនត្រូវបំភ្លេចឡើយ។ នៅឆ្នាំ ២០០៣ សមាគមជលផល និងវិទ្យាល័យជាតិជប៉ុនបានកំណត់យកថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈជា “ទិវាសុវត្ថិភាពសមុទ្រ” (海の安全祈念日; Umi no Anzen Kinen Bi)។ កន្លែងរំលឹកដល់ Ehime Maru មាននៅ Uwajima និង Honolulu ជាមួយនឹងពិធីរំលឹកដល់អ្នកស្លាប់ដែលប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ នាវា Ehime Maru ថ្មី​​ត្រូវ​​បាន​​រចនា​ឡើង​វិញ​ដោយ​មាន​សុវត្ថិភាព​ជាង​មុន។

Sacchan