គោលបំណងចង់​ធ្វើ​ឲ្យ​ Hokkaido ក្លាយ​ជា​ប្រទេស​ឯករាជ្យ​ តើ​មាន​​រឿង​​អ្វី​​កើត​​ឡើង​​កាល​​ពី​ ១០០​ ឆ្នាំ​​មុន?

បច្ចុប្បន្នជប៉ុនជា​ប្រទេស​ឯករាជ្យ​សន្តិភាព ប៉ុន្តែកាលពី ១០០ ឆ្នាំមុន ប្រទេសនេះបែងចែកជាពីរផ្នែកក្នុងសម​រភូមិ​​មួយ។ តើមានអ្វីកើតឡើង?

ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​​កើត​ឡើងនៅពេលផ្លាស់ប្តូរពីសម័យសាមូរ៉ៃទៅសម័យទំនើប។ ការប្រយុទ្ធរបស់បុរសមាន​ឧត្តមគតិ​ម្នាក់។

តួអង្គសំខាន់ក្នុងរឿងនេះមានឈ្មោះថា Enomoto Takeaki សាមូរ៉ៃរូបនេះជាកូនប្រុសទីពីរនៃគ្រួសារកសិករនៅ Okachimachi ដែលសព្វថ្ងៃជាតំបន់ជិតស្ថានីយ៍ Ueno នៅទីក្រុងតូក្យូ។ ឈ្មោះកុមារភាពរបស់គាត់គឺ Kamajirou (ក្នុងនោះ 釜- Kama មានន័យថា ឆ្នាំងចម្អិន ចំណែក 次郎 –  Jirou សំដៅលើកូនប្រុសទីពីរ)។ ចំណែក កូនច្បងក្នុងគ្រួសារមានឈ្មោះថា Nabetarou (ក្នុងនោះ 鍋 – Nabe ជាឆ្នាំងធំប្រើសម្រាប់ចម្អិនស៊ុប ចំណែក 太郎 – Tarou ជាពាក្យសំដៅលើកូនច្បង)។ ជាឈ្មោះដែលឪពុករបស់លោកទាំង​ពីរដាក់អោយ លក្ខណៈសាមញ្ញ ជនបទ។

កាលលោក Takeaki អាយុ ១២ ឆ្នាំរៀនភាសាអង់គ្លេស នៅពេលអាយុ ១៩ ឆ្នាំត្រូវបានបញ្ជូនទៅ Hakodate នៅ Hokkaido ។ គាត់ទទួលបន្ទុករុករកទឹកដី Karafuto ដែលសព្វថ្ងៃគឺ Sakhalin ដែនដីរបស់រុស្ស៊ី។ ក្នុងនាមជាទាហាន​​រដ្ឋាភិបាល​ លោក Takeaki បានទៅសិក្សានៅប្រទេសហូឡង់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ នៅពេលនោះលោក Takeaki សិក្សា ស្វែងយល់អំពីសង្រ្គាមដែលកំពុងកើតឡើងនៅចំពោះមុខ។ គាត់ក៏ទទួលបានចំណេះដឹងបន្ថែមអំពី​កប៉ាល់ រួមទាំងការធ្វើកប៉ាល់ផងដែរ។ នៅប្រទេសហូឡង់ គាត់ឲ្យធ្វើកប៉ាល់ថ្មីមួយ ហើយប្រើសម្រាប់ត្រឡប់​ទៅ​ប្រទេស។

នៅពេលនោះជាសម័យរុងរឿងរបស់សាមូរ៉ៃ ហើយគាត់ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យធ្វើជាមេទ័ពជើងទឹកនៃកងទ័ពជប៉ុន។

តាំង​ពី​កើត​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ជីវិតរបស់លោក Takeaki ឈាន​ទៅ​មុខ​យ៉ាង​រលូន។ ប៉ុន្តែក្រោយមក នៅពេលដែលប្រទេសជប៉ុនទទួលយករលកទំនើបកម្ម ព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលគេហៅថា 大政奉還 (Taiseihoukan) បានផ្លាស់​ប្តូរ​ប្រទេស​យ៉ាង​ខ្លាំង។

ខណៈពេលនោះ ព្រះចៅអធិរាជជាប្រមុខប្រទេស ប៉ុន្តែ​អំណាច​ពិតប្រាកដ​ស្ថិតលើគ្រួសារ Tokugawa ក្នុងនាមជាអ្នកបំពេញភារកិច្ចរបស់រាជវង្ស។ Taiseihoukan បានកត់សម្គាល់ការបញ្ចប់នៃរបបនេះ ដែលបន្តអស់រយៈពេល ២៦០ ឆ្នាំ ដោយប្រគល់អំណាចពិតប្រាកដទៅអោយអធិរាជវិញ។

លើសពីនេះ កងទ័ពរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មីតាមប្រមាញ់ Bakufu ចាស់ (គ្រួសារ Tokugawa)។ សមរភូមិដំបូងនៅក្យូតូក្រោយ​មក​ប្តូ​ទៅ​ភាគ​ខាងកើត។ បើទោះបីមនុស្សជាច្រើនសម្រេចចិត្តដើរតាមរដ្ឋាភិបាលថ្មី ក៏លោក Takeaki នៅ​តែ​ស្មោះត្រង់ចំពោះ Bakufu ។ Aizu-han (សព្វថ្ងៃនៅ Fukushima) និងឈ្មោះល្បីដូចជា Shinsen-gumi ក៏ចូលរួមក្នុង​សមរភូមិ​ដែរ។

Shinen-gumi ដែលអាចចាត់ទុកដូចជាកម្លាំងប៉ូលីសការពាររដ្ឋាភិបាល Tokugawa ។ ពួកគេទៅដល់​ក្យូតូ ដើម្បីកម្ចាត់អ្នកដែលប្រឆាំង ហើយព្យាយាមផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល Tokugawa ។

ទោះបីជាពេលវេលាផ្លាស់ប្តូរ មនុស្សទាំងនោះនៅតែរក្សាភាពស្មោះត្រង់ ប្រយុទ្ធរហូតដល់នាទីចុងក្រោយ។

ដោយផ្ទាល់លោក Takeaki មិន​យល់​ស្រប​ទាំង​ស្រុង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ចាស់​នោះ​ទេ ហើយក៏មិនជឿ​លើ​អ្វី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​​​ថ្មី​​កំពុង​​ធ្វើ​​ដែរ។ ទោះជាយ៉ាង​ណា​ ចំនួន​កង​កម្លាំងរវាងភាគីទាំងសងខាងខុសគ្នា កងទ័ពរបស់ Bakufu ត្រូវ​វាយ​លុក​នៅ​ក្យូតូ ហើយដកថយទៅ Tohoku ។

សមរភូមិចុងក្រោយគឺ Hokkaido ។
លោក Takeaki និងអ្នកដើរតាមគាត់បានដាក់ឈ្មោះ Hokkaido ថា សាធារណរដ្ឋ Ezo និងប្រកាសឯករាជ្យដាច់ដោយ​​ឡែក​​ពី​ប្រទេស​ជប៉ុន។ នៅពេលនោះ Hokkaido មានឈ្មោះថា Ezo ។

លោក Takeaki ចង់​លើក​ត្រកូល Tokugawa ឡើង​កាន់​អំណាច​នៅ​ទីនេះ ប៉ុន្តែបំណងមិនបានសម្រេច។ រដ្ឋាភិបាល​​​ថ្មី​​​បាន​​បដិសេធ​មិន​បែងចែក​ជប៉ុន ហើយ​ចាប់​ឃុំលោក Takeaki ។

ក្រោយពេលត្រូវបានដោះលែង លោក Takeaki បានធ្វើការឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មី ហើយទទួលមរណភាពនៅអាយុ ៧៣ ឆ្នាំ។

ចំពោះប្រជាជននៅ Hakodate ពេលនោះ មិន​អាច​និយាយ​ថា ទង្វើ​របស់លោក Takeaki មានប្រយោជន៍សម្រាប់​ពួក​គេ​នោះទេ។ ដោយសារតែលោក Takeaki មកប្រកាសឯករាជ្យ ទើបទឹកដីនេះក្លាយជាសមរភូមិ។

ទោះជាយ៉ាងណា ឈ្មោះរបស់គាត់ស្របនឹងទីក្រុង Enomoto-chou នៅ Hokkaido ។ កន្លែង​នេះ​ល្បីតាមរយៈការនិយាយ​​ត​គ្នា​អំពី​វិធីព្យាបាលទាហាន​របួស​ដោយប្រើ Onsen ។

តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើសាធារណរដ្ឋ Ezo ត្រូវបានបង្កើតឡើង? មនុស្សមួយចំនួនគិតថាប្រវត្តិសាស្រ្ត កុំប្រើ​សំណួរ “ប្រសិនបើ” ប៉ុន្តែ​ដោយ​ផ្ទាល់ ខ្ញុំ​គិត​ថា សាធារណរដ្ឋ Ezo អាចក្លាយជាប្រទេសដែលទទួលបានជោគ​ជ័យ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​វិស័យទេសចរណ៍។

Kengo Abe