ហេតុអ្វីបានជាប្រទេស​ជប៉ុនចាញ់សង្រ្គាម​ប៉ុន្តែមិនបែកបាក់គ្នា?

តាមលទ្ធផលនៃសង្គ្រាមប្រទេសដែលបរាជ័យតែងបែកបាក់ ឬត្រូវគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសដែលឈ្នះ។ ឧទាហរណ៍​អាឡឺម៉ង់​ត្រូវ​បែងចែកជាអាឡឺម៉ង់ខាងកើត និងខាងលិច ឬដូចជា​ប្រទេស​កូរ៉េដែរ។

ទោះបីចាញ់ប្រទេសជប៉ុន​នៅតែជាប្រជាជាតិ​តែមួយ​ មិនបែកបាក់ ឬត្រូវត្រួតត្រាដោយប្រទេសដទៃឡើយ។ ហេតុអ្វី​ដូច្នេះ? រឿងនេះទាក់ទងទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាព San Francisco ឆ្នាំ ១៩៥១ ។

ប្រទេសជប៉ុន​ស្ថិត​ក្នុង​ការគ្រប់គ្រង​នៃប្រទេសដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស រុស្ស៊ី និងចិន។

រូបភាព https://www.mag2.com/p/news/18148

អ្នកដែលបាន​ជួយជប៉ុនឲ្យរួចផុតពីស្ថានការណ៍នេះគឺលោក Jayewardene ការទូតជនជាតិ​ Sri Lanka ។ ការ​វាយ​តម្លៃរបស់​ការ​ទូត​ម្នាក់​វ័យ​ ៤៤ ឆ្នាំក្នុងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាព Francisco ទទួលបាន​ការគាំទ្រទូទាំងពិភពលោក។

“សូម​ស្តាប់​អារម្មណ៍​របស់​ជនជាតិ​អាសុីចំពោះអនាគតរបស់ជប៉ុន។ ប្រជាជននៅប្រទេសអាស៊ីចង់ឲ្យ​ប្រទេសជប៉ុនមាន​សេរីភាព។ ហេតុអ្វី​ទៅ? ព្រោះតែ​រឿង​មួយគឺទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសជប៉ុន និងប្រទេសទាំងនេះល្អ។ ចំពោះប្រទេស​អាសុី ប្រទេស​ជប៉ុន​រឹង​មាំហើយសេរី​ភាព យើង​ចាត់​ទុក​ប្រទេសជប៉ុនដូចជា​មិត្ត​ ហើយគោរពប្រទេសនេះ”។

នៅពេលមានសង្គ្រាមជប៉ុនបង្ហាញ​​ពាក្យ​ស្លោក​ “រួមគ្នាអភិវឌ្ឍអោយ​រឹងមាំ” ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ី។ ដើម្បីអាស៊ីឯករាជ្យ ជប៉ុនត្រូវមានឯករាជ្យ និងសេរីភាព។ មិនមែនសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រយោជន៍ និងក្តីសង្ឃឹមរបស់អាស៊ីទាំងមូល។

សុន្ទរកថានេះទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រពី​បណ្តា​ប្រទេសអាសុី។ មាន ៤៩ ប្រទេសបានចុះហត្ថលេខាឯកភាពសម្រាប់​ប្រទេស​ជប៉ុន លើកលែងតែសហភាពសូវៀត ប៉ូឡូញ និងឆេកូស្លូវ៉ាគី។

ហេតុអ្វីបានជាការទូតជនជាតិ​ Sri Lanka និយាយ​ជំនួស​ជប៉ុន? ខ្ញុំនឹងណែនាំបន្តិចអំពីទំនាក់ទំនងរវាងជប៉ុន និង Sri Lanka ។ Sri Lanka ជាប្រទេសស្រស់ស្អាត សម្បូរ​ទៅ​ដោយ​ធនធានធម្មជាតិ ទី​នេះជា​កន្លែង​សម្រាប់​ព្រះ​ពុទ្ធសាសនារហូតដល់ព័រទុយហ្កាល់ចូលមកលុកលុយឆ្នាំ ១៥០៥។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក Sri Lanka ត្រូវស្ថិត​ក្រោម​ការ​គ្រប់​គ្រង​របស់ជនជាតិ​ហូឡង់ និងអង់គ្លេស។

ជនជាតិ​អង់គ្លេសរឹតត្បិតការនាំចេញតែរបស់ Sri Lanka ធ្វើ​ឲ្យ​​ប្រទេស​នេះ​ក្លាយទៅជា​ប្រទេសនាំចូលអង្ករ។ ជាការពិតណាស់ ស្ថានភាពកសិកម្មមក្នុង​ប្រទេសកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាកព្រោះត្រូវទិញអង្ករថ្លៃ។ មាន​បាត​កម្ម​ធំៗចំនួន​ ៣ ដង ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​បង្រ្កាម​។ អង់​គ្លេស​ល្អចំពោះ​អ្នក​ដែល​បាន​ផ្លាស់​ទៅឥណ្ឌាខាងត្បូង តំ​ឡើង​ឋានៈឲ្យ​​ធ្វើ​ជា​មន្ត្រី និងទទួលបានការអប់រំកម្រិតខ្ពស់។ នេះជាបុព្វហេតុនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលដោយសារជម្លោះជនជាតិនៅ​តែបន្តកើតមានរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។

នៅពេលនោះជប៉ុន​ល្បង​រុស្ស៊ីជាប្រទេសមហាអំណាច ហើយ​ទទួ​ល​បាន​ជ័យ​ជំនះ។ នេះជាព្រឹត្តិការណ៍ដែល​នឹក​ស្មាន​មិន​ដល់បង្កឲ្យ​មានការភ្ញាក់ផ្អើលទូទាំងទ្វីបអាស៊ី។

ដោយសារតែភាពជោគជ័យរបស់ជប៉ុនធ្វើ​ឲ្យ​អាសុី​អាចងើប​ឈរ​ឡើង​វិញពីការ​សម្លាប់​ឈ្លាន​ពាន។ Anagarica Dharmabara ជាមនុស្ស​ម្នាក់​រង​ឥទ្ធពល​នៃការ​ងើប​ឈរឡើងវិញ​របស់​ប្រទេសជប៉ុន ក្រោយមកគាត់ត្រូវបានគេហៅថាអ្នក​សង្រ្គោះប្រទេស  Sri Lanka ម្នាក់​នេះ​មាន​ចំ​ណាប់​អារម្មណ៍ចំពោះប្រទេស​ជប៉ុន ហើយ​ធ្លាប់​ទៅជប៉ុន​បាន ៣ ដង។

មើលឃើញពីភាពរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃប្រទេសនេះ គាត់​យល់​អំពី​សារៈសំខាន់នៃការអប់រំក្នុងការទទួលបានឯករាជ្យសម្រាប់​ប្រទេស។ ចាប់​ពី​ពេល​នោះមក គាត់គិតថា នឹងបញ្ជូននិស្សិតពី Sri Lanka ទៅជប៉ុន​រៀន។

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី ៣ គាត់​នៅ Manchuria និងកូរ៉េខាងជើងជាកន្លែងស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ជប៉ុននៅ​ពេល​នោះ ក្នុង​រយៈពេលតែប៉ុន្មានឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសជប៉ុនស្ទើរតែផ្លាស់ប្តូរជីវភាពរបស់ប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ។ មិន​ដូចជា​វិធីរបស់​អង់​គ្លេស និង​បណ្តា​ប្រទេសអឺរ៉ុបធ្វើចំពោះប្រទេសអាណានិគមទេ។

Dharmabarra ទទួលមរណភាពនៅឆ្នាំ ១៩៣៣ មុន​ថ្ងៃ Sri Lanka ទទួល​បានឯករាជ្យភាពបាននិយាយថា “ខ្ញុំ​ចង់ជាតិ​ក្រោយក្លាយទៅជាជនជាតិ​ជប៉ុន”។

ចំពោះ​ប្រជាប្រិយភាព​របស់ជប៉ុននៅ Sri Lanka ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩២១ នាវាចម្បាំងដឹកអធិរាជជប៉ុនបានចុះចតនៅផែ Sri Lanka។ មើល​ឃើញព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺ Jaya Wardana ពេលនោះអាយុ ១៥ ឆ្នាំ។ 

ព្រឹត្តិការណ៍បន្ទាប់គឺសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ។ តាមទស្សនរបស់ Sri Lanka ពេល​នោះ​ប្រទេសស្ថិត​ក្រោម​ការត្រួត​ត្រា​របស់​​អង់គ្លេស ជប៉ុនជាសត្រូវ។ ទោះបីកងទ័ពជប៉ុនវាយប្រហារកងទ័ពអង់គ្លេសក៏ជះឥទ្ធិពលដល់ប្រជាជន Sri Lanka ដែរ។

បន្ទាប់ពីដណ្តើមសិង្ហបុរី ប្រទេសជប៉ុនប្រមូលទាហានឥណ្ឌាដែលចុះចាញ់បង្កើតកងទ័ពជាតិឥណ្ឌាដើម្បីរំដោះឥណ្ឌា។ រួមទាំងក្រុមទាហាន Sri Lanka មួយក្រុម។ កងទ័ពជាតិឥណ្ឌាបានចាក់ផ្សាយសារតាមវិទ្យុអំពាវនាវ Sri Lanka រួប​រួម​ប្រយុទ្ធតាមរយៈបទចម្រៀងលើកទឹកចិត្តហ្វូងមនុស្ស។

បន្ទាប់​មក​ប្រទេសជប៉ុនត្រូវ​ចាញ់ ក្នុង​ថ្ងៃ​នោះព្រឹត្តិការណ៍មួយមានឈ្មោះថា Victory over Japan Day ត្រូវបានធ្វើឡើង។ តំណាង Sri Lanka បង្ហាញសុន្ទរកថាដូចខាងក្រោម៖

“ថ្ងៃនេះអបអរជ័យជំនះរបស់យើងលើប្រទេសជប៉ុន ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​យល់រឿង​ជាច្រើន គឺ​បេះ​ដូង​ស្នេហាជាតិ។ ជាស្មារតីនៃប្រជាជាតិជប៉ុនបាននាំទៅឲ្យ​បណ្តាប្រទេសអាស៊ីទាំងអស់។ តាមរយៈសង្គ្រាមប្រជាជាតិអាស៊ីដូច​ជា​ឥណ្ឌូនេស៊ី ឥណ្ឌា Sri Lanka និងមីយ៉ាន់ម៉ានឹងទទួលបានឯករាជ្យ។ យើងត្រូវអរគុណជប៉ុនចំពោះបញ្ហានេះ។”

សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ក្លាហាននេះនៅចំពោះអង់គ្លេសក្លាយជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ Sri Lanka។ នៅឆ្នាំ ១៩៤៨ Sri Lanka ឯករាជ្យផ្លូវ​ការ ហើយ Jaya Wardana ជាអ្នកដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងប្រទេស Sri Lanka ដែលទើបបង្កើតថ្មី បានត្រឡប់មកជួយប្រទេសជប៉ុនឲ្យ​ទទួលបាន​ឯករាជ្យពេញ​លេញ។

រូបភាព https://www.google.com/url

Jaya Wardana បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់ Sri Lanka ហើយប្រធានាធិបតីបន្ទាប់ពីប្រព័ន្ធរដ្ឋត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ។ គាត់តែងតែគិតពីទំនាក់ទំនងជាមួយជប៉ុន ​ទៅ​ប្រទេសជប៉ុន​បាន​ប៉ុន្មាន​ដង ហើយព្យាយាមជំរុញ​ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។ គាត់​ទទួល​មរណៈភាព​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៦ មុន​ពេល​ស្លាប់គាត់​ស្នើឲ្យ​យក​កែវភ្នែក​របស់គាត់។ ខាង​ស្តាំសម្រាប់ Sri Lanka ចំណែក​ខាង​ឆ្វេងសម្រាប់ជនជាតិ​ជប៉ុន។ ដូច្នេះភ្នែកខាងឆ្វេងរបស់គាត់ត្រូវបានដាក់​ឲ្យ​​ស្រ្តី​ម្នាក់​នៅ​ខេត្ត Gunma។

ទាំងនេះគឺជាពាក្យដែល Jaya Wardana ធ្លាប់និយាយនៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់ខ្លួន។

“កំ​ហឹង​មិន​អាច​បំ​បាត់​​កំ​ហឹងបាន​​ទេ។ មាន​តែ​សេចក្តី​ស្រលាញ់​ទើប​អាច​បង្វែរកំ​ហឹង នេះជា​រឿង​ពិត”។

​មនុស្ស​ម្នាក់​នេះ​គោរពប្រទេសជប៉ុនយ៉ាងខ្លាំង ជនជាតិជប៉ុនក៏ស្គាល់ឈ្មោះគាត់ដែរ។ ខ្ញុំគិតថាជនជាតិជប៉ុន​គួរ​តែ​ស្វែង​យល់បន្ថែមអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិក៏ដូចជាអាស៊ី។

Kengo Abe