ក្រឡេកមកមើលគោលគំនិតកសាងប្រទេសជាតិរបស់ជប៉ុនកាលពីជាង ២៦០០ ឆ្នាំមុន

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ 18/12/2025 | 17:51 ល្ងាច

ក្រឡេកមកមើលគោលគំនិតកសាងប្រទេសជាតិរបស់ជប៉ុនកាលពីជាង ២៦០០ ឆ្នាំមុន។

នៅពេលដែលប្រទេសជប៉ុនត្រូវបានបង្កើតឡើង គោលគំនិតកសាងប្រទេសជាតិដែលព្រះចៅអធិរាធដំបូងបានបន្សល់ទុកគឺ “八紘一宇” (Hakko ichiu) ។

គេនិយាយថា ឃ្លានេះគឺជាចំណុចសំខាន់នៃគោលគំនិតកសាងប្រទេសជាតិ។

ទោះជាយ៉ាងណា សព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនប្រជាជនជប៉ុនទាំងអស់សុទ្ធតែបានដឹង ឬអានឃ្លាមួយនេះនោះទេ។ តើឃ្លានេះមានអត្តន័យយ៉ាងណា? ហើយហេតុអ្វីបានជាសព្វថ្ងៃនេះលែងប្រើទៀត? ចូរយើងស្វែងយល់ទាំងអស់គ្នាតាមរយៈខ្លឹមសារអត្តបទខាងក្រោម។

“八紘” មានន័យថា ទិសទាំងប្រាំបី ឬអាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតថាពិភពលោកទាំងមូល។

“ 一宇” មានន័យថាដំបូលផ្ទះតែមួយ គ្រួសារតែមួយ។

បើរួមបញ្ចូលគ្នា “八紘一宇” មានន័យថា ពិភពលោកក្លាយជាគ្រួសារតែមួយ ឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពសកលលោក។

សូមកត់ចំណាំថា ចំណុចនេះមិនបង្កប់អត្តន័យនៃទស្សនៈដណ្តើមយក ឬឈ្លានពានពិភពលោកនោះទេ។

ព្រោះរហូតដល់ពេលដែលប្រទេសជប៉ុនធ្វើទំនើបកម្ម តំបន់នានានៅក្នុងប្រទេសធ្លាប់ដំណើរការប្រៀបបីដូចជារដ្ឋតូចៗ។ នៅតំបន់នីមួយៗសុទ្ធតែមានអ្នកគ្រប់គ្រង ចំណែកឯព្រះចៅអធិរាជដើរតួនាទីប្រមូលផ្តុំ សម្របសម្រួល។ រចនាសម្ព័ន្ធប្រទេសបែបនេះធ្លាប់មាននៅជប៉ុន ដូច្នេះមិនមានន័យថាជាការឈ្លានពានហើយដាក់បញ្ចូលនោះទេ។

នៅប្រទេសជប៉ុន មានគោលគំនិតមួយហៅថា “ស្លាប់រស់ជាមួយគ្នា” ដែលមានន័យថា រស់នៅជាមួយគ្នា និងអភិវឌ្ឍជាមួយគ្នា។ នេះក៏ជាស្មារតីដែលស្រដៀងទៅនឹង “八紘一宇” ផងដែរ។

ក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ជប៉ុនបានបង្ហាញពីពាក្យស្លោករបស់ខ្លួនថា “ស្លាប់រស់ជាមួយគ្នា” ហើយប្រយុទ្ធជាមួយនឹងពិភពលោក។ ជាមួយនឹងឧត្តមគតិទប់ស្កាត់ការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច និងបង្រួបបង្រួមអាស៊ី។

ជាការពិតណាស់ សង្គ្រាមមិនមែនជារឿងល្អនោះទេ ហើយជាការពិតដែលថា ប្រជាជនជប៉ុនមួយចំនួនបានប្រព្រឹត្តអំពើឃោរឃៅក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាម។

ទោះជាយ៉ាងណា ខ្ញុំជឿថា ជប៉ុនជាប្រទេសតែមួយគត់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលបានចូលរួមសង្គ្រាមជាមួយបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចដោយផ្អែកលើទស្សនៈ “ស្លាប់រស់ជាមួយគ្នា” ។ មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃទស្សនៈនោះមានប្រភពមកពីការបង្រៀនរបស់ព្រះចៅអធិរាជដំបូង “八紘一宇” ។

យ៉ាងណាមិញ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមបានបញ្ចប់ ឃ្លានេះស្រាប់តែលែងប្រើទៀត។

ហេតុអ្វីបានជាពាក្យសម្ដី និងគោលគំនិតដែលធ្លាប់មានវត្តមានទាំងនេះស្រាប់តែបាត់ទៅវិញដូច្នេះ?

មូលហេតុដោយសារតែគោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ជាប្រទេសដែលបានគ្រប់គ្រងជប៉ុនបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម។

សហរដ្ឋអាមេរិកបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ឃ្លានេះ។ ឃ្លានេះត្រូវបានលុបចេញពីសៀវភៅបង្រៀន សៀវភៅទស្សនវិជ្ជាអាជីវកម្ម ហើយអស់រយៈពេល ៨០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ បច្ចុប្បន្ននេះប្រជាជនជប៉ុនភាគច្រើនមិនស្គាល់ឃ្លា “八紘一宇” នេះនោះទេ។

សហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ទុកពាក្យស្លោកនេះជាពាក្យស្លោកយោធានិយម ហើយបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែឃ្លានេះមិនបង្កប់ទស្សនៈយោធានិយម ឬលើកតម្កើងសង្គ្រាមនោះទេ។

ដូច្នេះហេតុអ្វីបានជាឃ្លានេះនៅតែត្រូវបានហាមឃាត់?

មានសម្មតិកម្មមួយលើកឡើងថា ដោយមានគោលបំណងធ្វើឲ្យជប៉ុនចុះខ្សោយ ប៉ុន្តែនេះគ្រាន់តែជាសម្មតិកម្មប៉ុណ្ណោះ មិនទាន់ត្រូវបានបញ្ជាក់នៅឡើយទេ។

ទោះជាយ៉ាងណា តើនេះជាពាក្យ ជាទស្សនវិជ្ជាមួយដែលពិភពលោកសព្វថ្ងៃនៅតែត្រូវការមែនទេ?

ក្នុងគ្រួសារមួយមានកូនៗ ហើយកូនម្នាក់ៗនឹងបង្កើតគ្រួសារផ្ទាល់ខ្លួន។ គ្រួសារទាំងនោះរស់នៅដោយឯករាជ្យខាងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ប៉ុន្តែនៅតែមានភាពស្និទ្ធស្នាលនឹងគ្នាដោយសារក្តីស្រលាញ់ និងរស់នៅជាមួយគ្នាដោយចុះសម្រុង។

ចំណុចនេះស្រដៀងនឹងបណ្តាប្រទេសនានាផងដែរ។ ការដែលមានប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោកជារឿងធម្មតា ដែលប្រទេសនីមួយៗមានភាសា និងវប្បធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែយើងនៅតែអាចរស់នៅជាមួយគ្នាដោយសុខដុមរមនាដូចជាក្រុមគ្រួសារតែមួយ។

រហូតមកដល់ពេលនេះ មនុស្សជាតិនៅតែមិនទាន់អាចបញ្ចប់សង្គ្រាមបាន។ បច្ចុប្បន្ននេះ ជម្លោះនៅតែកើតមាននៅទូទាំងពិភពលោក។ មនុស្សមិនព្រមយល់ថានោះជារឿងខុសឆ្គងព្រោះតែមូលហេតុផ្ទាល់ខ្លួន។ ឬដោយសារតែចង់បានផលប្រយោជន៍ទើបធ្វើសង្គ្រាមនឹងប្រទេសជិតខាង។

ខ្ញុំជឿជាក់ថា ការចែករំលែកស្មារតី “八紘一宇” ទៅកាន់ពិភពលោកទាំងមូល នឹងរួមចំណែកដល់ការនាំមកនូវសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ។

Abe Kengo