មូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យកើតមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅជប៉ុនអស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ

ថ្ងៃពុធ 10/12/2025 | 17:53 ល្ងាច

មូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យកើតមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅជប៉ុនអស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ។

បច្ចុប្បន្ននេះ សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែមានសន្ទុះកើនឡើង។ ចំណុចនេះអាចនឹងធ្វើឲ្យយើងយល់ច្រឡំថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនឹងស្ថិតស្ថេរជារៀងរហូត ប៉ុន្តែតាមពិតទៅ រហូតមកដល់ពេលនេះ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ មិនមានប្រទេសអភិវឌ្ឍជារៀងរហូតនោះទេ។

សូម្បីតែចក្រភពរ៉ូម ឬម៉ុងហ្គោលី – ដែលធ្លាប់ជាអាណាចក្រគ្រប់គ្រងទូទាំងពិភពលោក – នៅទីបំផុតនៅតែសាបសូន្យ។

ហេតុអ្វីបានជាសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនដែលធ្លាប់រីកចម្រើនខ្លាំងនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ បែរជាធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ហើយនៅតែបន្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ?

ចូរយើងស្វែងយល់ចំណុចនេះទាំងអស់គ្នា ដើម្បីឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាអាចដកយកមេរៀន នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចចូលទៅដល់ដំណាក់កាលជាប់គាំង។

នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ – យុគសម័យមាសដ៏រុងរឿង

នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ សេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានឈានដល់ចំណុចកំពូល។ តម្លៃភាគហ៊ុនកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយតម្លៃអចលនទ្រព្យក៏បានកើនឡើងជាលំដាប់ផងដែរ។ នៅពេលនោះតម្លៃអចលនទ្រព្យកើនខ្ពស់រហូតដល់ថ្នាក់គេធ្លាប់និយាយថា តម្លៃសរុបនៃអចលនទ្រព្យនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនទាំងមូលអាចទិញអចលនទ្រព្យទាំងអស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានដល់ទៅបួនដង។

ក្នុងចំណោមភាពរុងរឿងទាំងនោះ ភោជនីយដ្ឋានក៏បានដំណើរការអស់ពីសមត្ថភាព និងរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងផងដែរ។ ស្រាទំពាំងបាយជូរល្អៗ អាហារលំដាប់ខ្ពស់ដែលនាំចូលនៅជុំវិញពិភពលោក មុខម្ហូបដែលកាន់តែថ្លៃ លក់កាន់តែឆាប់អស់។

ទស្សនៈនៃការសន្សំសំចៃហាក់បីដូចជាមិនមាននោះទេ អ្វីដែលត្រូវបានផ្តល់អាទិភាពក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃគឺជារបស់ដែលល្អ និងមានផាសុកភាពបំផុត។ មនុស្សគ្រប់គ្នាធ្វើដំណើរទៅមកតាមរយៈតាក់ស៊ី តាក់ស៊ីមានការខ្វះខាតរហូតដល់ថ្នាក់ អ្នកដែលចង់ឡើងតាក់សុីត្រូវបង្ហាញក្រដាស់ប្រាក់ ១ ម៉ឺនយ៉េន។ នៅក្រុមហ៊ុនជាច្រើនថែមទាំងផ្តល់រថយន្តទំនើបដល់បុគ្គលិកថ្មីដើម្បីកុំឲ្យពួកគេលាឈប់ពីការងារ។

អាជីវកម្មអាមេរិក អចលនទ្រព្យល្បីៗនៅសហរដ្ឋអាមេរិក… សុទ្ធតែត្រូវជនជាតិជប៉ុនប្រមូលទិញ រហូតដល់ថ្នាក់ពិភពលោកហៅជនជាតិជប៉ុនថា Economic Animals – “សត្វសេដ្ឋកិច្ច” ។

ការសម្រេចចិត្តក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៥ នៅសណ្ឋាគារ Plaza – ចាប់ផ្តើមនៃការដួលរលំ

ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៥ នៅសណ្ឋាគារ Plaza (New York) ថ្នាក់ដឹកនាំបណ្តាប្រទេសធំៗបានជួបប្រជុំ។

ពួកគេយល់ឃើញថា ប្រាក់យ៉េនកំពុងតែមានតម្លៃថោកពេក ដែលធ្វើឲ្យទំនិញជប៉ុនលក់ក្នុងតម្លៃថោកនៅទូទាំងពិភពលោក ហើយប្រទេសផ្សេងទៀតមិនអាចប្រកួតប្រជែងបាន។

បន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងបានសម្រេចក្នុងកិច្ចប្រជុំ តម្លៃប្រាក់យ៉េនបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។

តម្លៃប្រាក់យ៉េនកើនខ្ពស់ ដំបូងស្តាប់ទៅដូចជាល្អ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុននៅពេលនោះ សេដ្ឋកិច្ចផ្អែកលើការនាំចេញ ចំណុចនេះបានក្លាយជាការវាយប្រហារយ៉ាងសាហាវ ដែលធ្វើឲ្យទំនិញជប៉ុនមានតម្លៃថ្លៃ និងពិបាកលក់។

ពពុះសេដ្ឋកិច្ច

ដើម្បីទប់ទល់នឹងស្ថានភាពនេះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានចរាចរប្រាក់យ៉េនជប៉ុនយ៉ាងច្រើននៅក្នុងប្រទេស។ អាជីវកម្មត្រូវបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីក្នុងអត្រាការប្រាក់ទាបបំផុតដើម្បីជម្រុញសេដ្ឋកិច្ច។

ប៉ុន្តែប្រជាជនបែរជាគិតថា៖

“ធ្វើការកាន់តែពិបាកទៅៗ ទំនិញដែលផលិតក៏ពិបាកលក់ចេញដែរ។

ខណៈពេលដែលការកម្ចីប្រាក់បែរជាងាយស្រួល អត្រាការប្រាក់ទាប ហេតុអ្វីបានជាមិនខ្ចីប្រាក់ដើម្បីវិនិយោគ រកប្រាក់លឿនជាងមុន?”

ដោយសារតែគំនិតទាំងនេះ មនុស្សជាច្រើនបានចាប់ផ្តើមវិនិយោគលើភាគហ៊ុន ជាពិសេសអចលនទ្រព្យ។ មនុស្សគ្រប់គ្នាជឿថា តម្លៃអចលនទ្រព្យនឹងបន្តកើនឡើង ដែលបង្កើតប្រាក់ចំណេញ ដូច្នេះពួកគេប្រញាប់ប្រញាល់វិនិយោគ។

ពួកគេបានខ្ចីប្រាក់ដើម្បីទិញដី ហើយប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក តម្លៃបានកើនឡើង ពួកគេបានយកដីនោះជាទ្រព្យបញ្ចាំដើម្បីខ្ចីប្រាក់បន្ថែម ហើយទិញដីថ្មីដែលមានតម្លៃជាង…

បានក្លាយជាប្រព័ន្ធមួយដែលមិនមានផ្លូវចេញ។

រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៨៩ រដ្ឋាភិបាលដឹងថា ពពុះសេដ្ឋកិច្ចដែលគោលនយោបាយរបស់ពួកគេបានដាក់ចេញលែងគ្រប់គ្រងបានទៀតហើយ។ ពួកគេបានដំឡើងអត្រាការប្រាក់ និងរឹតបន្តឹងគោលនយោបាយផ្តល់ប្រាក់កម្ចី។

ការបញ្ឈប់ភ្លាមៗនោះបានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចជាប់គាំង។

ពពុះអចលនទ្រព្យបានផ្ទុះ តម្លៃដីធ្លីបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតដែលស្របតាមជាក់ស្តែង។ មនុស្សជាច្រើនរងការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ុន្តែនៅពេលនោះបែរជាពិបាកខ្ចីប្រាក់ដើម្បីស្តារឡើងវិញ។

ជាមួយនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងទៀត ប្រទេសជប៉ុនបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអស់រយៈពេលជាង ៣០ ឆ្នាំ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ នៅតែមិនទាន់ស្តារឡើងវិញទាំងស្រុងឡើយ។

ត្រឡប់មកសម័យបច្ចុប្បន្ន – ប្រទេសចិន និងវៀតណាម

ប្រទេសចិនក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះក៏បានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលតម្លៃអចលនទ្រព្យកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ ការធ្លាក់ចុះនៃវិស័យអចលនទ្រព្យត្រូវបានចាត់ទុកជាមូលហេតុចម្បងដែលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល។

ចុះវៀតណាមយ៉ាងម៉េចវិញ?

តម្លៃអចលនទ្រព្យ ជាពិសេសនៅកណ្តាលទីក្រុងធំៗ មានតម្លៃខ្ពស់ខ្លាំង។

ដើម្បីកំណត់ថាតម្លៃសមរម្យឬអត់ គ្រាន់តែក្រឡេកទៅមើលគោលបំណងប្រើប្រាស់ជាក់ស្តែង។

បើប្រៀបធៀបទៅនឹងការវិនិយោគ មនុស្សភាគច្រើនទិញអាផាតមិនសម្រាប់រស់នៅ។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើតម្លៃអាផាតមិនលើសពីលទ្ធភាពរបស់អ្នកមានតម្រូវការទិញរស់នៅ ដូច្នេះអ្នកដែលមានតម្រូវការមិនអាចទិញបាន ហើយអចលនទ្រព្យក៏លក់មិនចេញដែរ។ ដូច្នេះហើយ នៅពេលអនាគត តម្លៃអចលនទ្រព្យអាចនឹងធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីលក់ចេញ។

បើតាមគំនិតរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នា តើតម្លៃអចលនទ្រព្យបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជាសមហេតុផលដែរទេ?

អ្នកដែល “រួចផុតពីគ្រោះថ្នាក់” ក្នុងពពុះសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន

ក្រៅពីការដួលរលំខាងលើក៏មានបុគ្គល និងអាជីវកម្មមួយចំនួនបានជៀសផុតពីផលប៉ះពាល់នៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចទូទៅ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍មួយចំនួន៖

១. មិនដេញតាមអចលនទ្រព្យ ហើយបំភ្លេចវិជ្ជាជីវៈគោលរបស់ខ្លួននោះទេ។

២. មិនកម្ចីប្រាក់ហួសហេតុសម្រាប់វិនិយោគ។

៣. លក់ចេញនៅពេលដែលតម្លៃកំពុងកើនឡើង មិនទុកយូរពេក ដោយធ្វើឲ្យបាត់បង់ឳកាសល្អនោះឡើយ។

ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ មិនធ្លាប់មានតម្លៃអចលនទ្រព្យរបស់ប្រទេសណាមួយកើនឡើងជារៀងរហូតនោះទេ។

ប្រជាជនជប៉ុនធ្លាប់ជឿថា តម្លៃអចលនទ្រព្យមានតែកើនឡើង មិនធ្លាក់ចុះនោះទេ។ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ អ្នកវិនិយោគមួយចំនួនក៏មានទស្សនៈនេះផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា ខ្ញុំគិតថា ទាក់ទងនឹងទស្សនៈនេះ អ្នកទាំងអស់គ្នាគួរពិនិត្យមើលទិន្នន័យសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ដើម្បីទទួលបានទស្សនៈដែលទូលំទូលាយ និងធ្វើសកម្មភាពដោយប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុន។

ការវិនិយោគលើអចលនទ្រព្យមិនមែនជារឿងចម្លែកនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើមានអារម្មណ៍ថាខុសឆ្ងាយពីសេដ្ឋកិច្ចជាក់ស្តែង ដូច្នេះគួរតែពិចារណាដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។

ចូរយើងក្រឡេកមកមើលមេរៀនរបស់ប្រទេសជប៉ុន ដើម្បីជៀសវាងការធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចស្រដៀងគ្នានេះ។

Abe Kengo