ទំនៀម​ទម្លាប់​ ema និង​គណិត​វិទ្យា​ជប៉ុន​បុរាណ

ទំនៀម​ទម្លាប់​ ema និង​គណិត​វិទ្យា​ជប៉ុន​បុរាណ។

មានទំនៀមទម្លាប់ពិសេសៗជាច្រើនក្នុងវប្បធម៌ជប៉ុនបុរាណ ក្នុងចំណោមនោះមានទំនៀមទម្លាប់​ប្រពៃណី​ថ្វាយ​គណិតវិទ្យា​ដល់​អាទិទេព​នៅ​ប្រាសាទ​ទីសក្ការៈ។ គេ​និយាយ​​ថា ​ទំនៀម​ទម្លាប់នេះ​បាន​លើកកម្ពស់គណិតវិទ្យានៅជប៉ុននាសម័យកាល Edo ឡើងមួយកម្រិតថ្មី។

តើរឿងនេះយ៉ាងណា? ចូរយើងតាមដានទាំងអស់គ្នាតាមរយៈអត្តបទខាងក្រោម។

នៅប្រទេសជប៉ុន មានទំនៀមទម្លាប់មួយហៅថា ថ្វាយ ema (絵馬) នៅទីសក្ការៈបូជា។ ក្នុងនោះ ema គឺជាបន្ទះឈើតូចៗ ជាទូទៅមានរាងដូចជាផ្ទះ ឬសត្វ ដែលប្រជាជនជប៉ុនប្រើសម្រាប់សរសេរ​ការ​បួង​សួង ឬបំណងប្រាថ្នា ហើយព្យួរនៅតាមប្រាសាទទីសក្ការៈបូជា។ នេះជាទំនៀមទម្លាប់​ដ៏​ពេញ​និយមក្នុងវប្បធម៌ជប៉ុន ជាពិសេសក្នុងឳកាសឆ្នាំថ្មី។

នៅទីនេះ ema ត្រូវបានគេចាត់ទុកដូចជាមធ្យោបាយសម្រាប់ថ្វាយការបួងសួងទៅដល់អាទិទេព។

យ៉ាងណាមិញ គ្រប់គ្នាដែលដើរចូលទីសក្ការៈសុទ្ធតែមើលឃើញបន្ទះឈើ ema នេះ ហើយអានអក្សរនៅលើនោះ ដូច្នេះប្រហែលជាការឆ្លើយតបបំណងប្រាថ្នាទាំងនេះគឺជាមនុស្ស មិន​មែន​មាន​តែអាទិទេព​​ប៉ុណ្ណោះ​​ទេ។

ទោះជាយ៉ាងណា ដោយផ្តើមចេញពីវត្ថុដែលស្តាប់ទៅដូចជាពិសិដ្ឋណាស់ បន្ទាប់​មក​គេ​ចាប់​ផ្តើមប្តូរ​​ទៅ​​ប្រើ​​តាម​​របៀប​​​មួយ​​ផ្សេង ពោល​គឺ​​ប្រើ​​សម្រាប់​​​ឆ្លើយ​​​គណិត​​វិទ្យា​​ដែល​​ពិបាក។

នរណាម្នាក់នឹងសរសេរប្រធានគណិតវិទ្យានៅលើផ្ទៃម្ខាងរបស់ ema ហើយប្រសិនបើមានចម្លើយ គេ​នឹង​សរសេរ​ចម្លើយ​លើ​ផ្ទៃ​ម្ខាង​ទៀត។

អ្នកដែលដាក់ចេញសំណួរនឹងទៅកាន់ប្រាសាទម្តងទៀត ដោយអារម្មណ៍រំភើបព្រោះគិតថា តើ​មាន​នរណា​អាច​ឆ្លើយ​សំណួរ​របស់ខ្លួនបានដែរទេ?

ស្រដៀងទៅនឹងល្បែងចោទសួរ និងឆ្លើយចម្លើយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលពិសេសត្រង់ថា មិនត្រឹមតែអាចចាត់​ទុក​ដូច​ជា​ការ​កម្សាន្ត​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែម​ទាំង​​ជួយ​​ពង្រឹង​គណិត​វិទ្យា​ផង​ដែរ។

មិនដូចជានៅអឺរ៉ុបនោះទេ ជាកន្លែងដែលមិនសូវមានអ្នករៀនគណិតវិទ្យា នៅប្រទេសជប៉ុន ល្បែង​​គណិត​​វិទ្យា​បែប​នេះបែរជាមានប្រជាប្រិយភាព និងពេញនិយមសម្រាប់ប្រជាជនធម្មតា។

នៅពេលនោះជប៉ុន​បានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត។

គណិតវិទ្យា​ដែល​គេ​ប្រើ​នៅ​សម័យ​នោះហៅថា “wasan” មានភាពខុសគ្នាបើប្រៀបនឹងគណិតវិទ្យា​ដែល​​គេ​ប្រើនៅសម័យសព្វថ្ងៃ។ ដើមឡើយ នេះ​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​ពិសេសនៃ​គណិតវិទ្យា​ដែល​នាំ​ចូល​ពី​ប្រទេស​​ចិន ហើយ​កម្រិត​​គណិត​វិទ្យា​នេះស្មើនឹងគណិតវិទ្យានៅអឺរ៉ុប​នា​សម័យ​នោះ។

ពួកគេមិនត្រឹមតែអាចគណនាធរណីមាត្រពិជគណិតដោយប្រើនិមិត្តសញ្ញាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងអាចគណនាដោយប្រើលេខ pi ចំណុច​នេះ​បង្ហាញ​ថា ជប៉ុន​ជា​ប្រទេស​ដែល​ចូល​ចិត្ត​គណិត​វិទ្យាយ៉ាង​ខ្លាំង។

ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតត្រង់ថា ចំណេះដឹងនេះពេញនិយមសម្រាប់ប្រជាជនធម្មតាផង​ដែរ។ នៅសម័យកាលដែលការសិក្សាប្រៀបដូចជាដែនកំណត់សម្រាប់មនុស្សមួយចំនួន ការនិយម​គណិត​វិទ្យា​នៅ​ជប៉ុន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​មាន​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​យ៉ាង​ខ្លាំង។

ម្យ៉ាងវិញទៀត គណិតវិទ្យា wasan តម្រូវឲ្យមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ។​ ក្នុងខ្លឹមសារអត្តបទថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមណែនាំដល់ប្រិយមិត្តអ្នកអានសំណួរ​គណិត​វិទ្យា​មូល​ដ្ឋាន​មួយ​ចំនួន ដូច្នេះ​យើង​នឹង​មាន​ឳកាស​​បង្កើន​​ចំណេះ​​ដឹង​​ទាំង​​អស់​​គ្នា។

ចូរយើងដោះស្រាយសំណួរគណិតវិទ្យាទាំងអស់គ្នា។

រង្វង់មូលដែលធំបំផុតមានអង្កត់ផ្ចិត ០៤ 寸 ។

ក្នុងគណិតវិទ្យា “寸” គឺជាឯកតាវាស់ប្រវែងតាមបែបប្រពៃណីនៅ​ប្រទេស​វៀត​ណាម និងចិន ដែលស្មើនឹង ១/១០ ម៉ែត្រ។

“寸” គឺជាឯកតាចាស់ ដើម្បីឲ្យងាយស្រួលយល់ យើងនឹងលើកឧទាហរណ៍មួយដោយប្រើឯកតានៅសម័យ​នេះ​គឺ ០៤ សង់ទីម៉ែត្រ។

ដូច្នេះសំណួរសួរថា៖ ប្រសិនបើរង្វង់មូលនេះមានអង្កត់ផ្ចិត ០៤ សង់ទីម៉ែត្រ តើត្រូវការប៉ុន្មានសង់ទីម៉ែត្រ​ដើម្បី​ពង្រីក​អង្កត់​ផ្ចិត​រង្វង់​មូល​ដែល​តូច​បំផុត?

ពិតជា​គួរ​ឲ្យ​អាម៉ាស់ណាស់ ព្រោះបើទោះបីជាខ្ញុំជាមនុស្សដែលរៀនពូកែគណិតវិទ្យានៅសាលា ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​អាចឆ្លើយ​គណិត​​វិទ្យា​​នេះ​​បាន​​ទេ។

និង​គណិតវិទ្យាមួយផ្សេងទៀតគឺថា៖

សំណួរត្រូវបានលើកឡើងថា៖ ចូរស្វែងរកផ្ទៃក្រឡាសរុបដែលមានផាត់ពណ៌។

គណិតវិទ្យានេះត្រូវបានសរសេរឡើងវិញ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​សម័យ​នេះ ដោយ​អនុវត្តគណិតវិទ្យារបស់ wasan អាច​ស្វែង​រក​ចម្លើយ​ដែល​ត្រឹម​ត្រូវ។

មិនដឹងថា ប្រិយមិត្ត​អ្នក​អាន​មានវិធីសាស្រ្ត​ឆ្លើយសំណួរគណិតវិទ្យាទាំងពីរនេះដែរទេ?

នៅពេលដែលប្រទេសជប៉ុនធ្វើទំនើបកម្ម គណិតវិទ្យាបានប្តូរទៅរចនាប័ទ្មប្រទេសលោកខាង​លិច ហើយ wasan ក៏​បាន​បាត់​បង់។

ប្រហែលជាសំណួរគណិតវិទ្យាដែលមិនអាចឆ្លើយបានដោយប្រើគណិតវិទ្យានាសម័យសព្វថ្ងៃ ចម្លើយ​នៅ​តែ​អាច​រក​ឃើញ​ដោយ​​ប្រើ​​គណិត​វិទ្យា​​បុរាណ។

ប្រទេស​មួយ​ចំនួននៅលើពិភពលោក​ដូច​ជា​ប្រទេស​ឥណ្ឌានៅ​តែ​បន្ត​ប្រើគណិតវិទ្យាបុរាណ​រហូត​មក​ដល់​​សព្វ​​ថ្ងៃ។ នេះ​ក៏​ជា​មូល​ហេតុ​​ដែល​ប្រជាជន​ឥណ្ឌា​ពូកែ​គណិតវិទ្យាផងដែរ។

អាចនិយាយបានថា ការបាត់បង់គណិតវិទ្យា wasan គឺជាការបាត់បង់ដ៏ធំសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុន ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត តើនេះជាមូលហេតុដែលធ្វើឲ្យជប៉ុន​បាត់​បង់​ភាព​​ទាក់​​ទាញ​ពី​​មុន​​​មែន​​​ទេ?

Abe Kengo